De Belgische kust kon de afgelopen zomermaanden 10,5 miljoen overnachtingen noteren wat ongeveer 3 procent meer is in vergelijking met de zomer van 2023. Opvallend was dat vooral het aantal dagtoeristen fel is toegenomen tot bijna 5,8 miljoen, maar liefst 10 procent meer dan vorige zomer. Ook buitenlanders vinden meer en meer de weg naar onze Kust. Ondanks de kritiek die hier en daar luidt blijft de Kust dus aan populariteit winnen. Met onze liefde voor het strand en de zee trokken wij alvast onze strandslippers aan en gingen we op onderzoek naar de geschiedenis, het heden en vooral de toekomst van onze Belgische kust.
“ De grootste beproeving bestaat erin de kwaliteit van nieuwe iconische woontorens aan de Kust meer dan ooit te bewaken en te zorgen dat de hernieuwde visie wel degelijk leidt tot meer open ruimte en groen ”
DE TWEEDE WERELDOORLOG WAS VERNIETIGEND VOOR HET HISTORISCH ERFGOED AAN DE BELGISCHE KUST
De Tweede Wereldoorlog is voor Oostende als belle-époquestad en bij uitbreiding heel de Belgische kust zeer nefast geweest. Vele honderden historische gebouwen zijn in deze oorlogsjaren vernietigd door bombardementen of beschietingen. Het resultaat was een verwoeste zeedijk met ontelbaar veel kapotgeschoten villa’s en hotels. Heel wat van deze gebouwen waren er zo erg aan toe dat ze kort na de Tweede Wereldoorlog zijn gesloopt. Toen eind jaren 50 het positivisme terugkeerde kwam ook het massatoerisme langzaam maar zeker op gang.
DE ONGECONTROLEERDE BOUWWOEDE VAN DE JAREN 60 EN 70 HEEFT ONZE ZEEDIJK GEEN GOED GEDAAN
Doordat het massatoerisme in een verdere stroomversnelling kwam in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw, steeg de vraag naar appartementen spectaculair. Waar voor de oorlog enkel de welstellende Belgen zich een dijkvilla met zeezicht konden veroorloven, ontstond er nu een veel bredere benadering met een hernieuwde visie die ervan uitging dat veel meer mensen zich een appartement aan zee moesten kunnen permitteren. In het kielzog van grote nieuwe appartementsgebouwen in onze steden volgde ook de Belgische kust dit nieuwe discours waarbij voor een deel op de ruïnes veroorzaakt door de Tweede Wereldoorlog, nieuwe appartementen verrezen met meer bouwlagen. Op die manier konden immers meer mensen een appartement kopen en was de zee niet langer voor de ‘happy few’. Spijtig genoeg werd deze tijdsperiode niet gekenmerkt door kwaliteit, degelijkheid en architecturale ambitie.
DE KUST 2.0 MOET ZOWEL DE ECOLOGISCHE ALS ECONOMISCHE BELANGEN VERENIGEN
De kritiek is terecht dat onze huidige zeedijk met de monotone en saaie appartementsgebouwen van de jaren 60, 70 en 80 geen architecturale parel is. Uiteraard kan wat tientallen jaren fout gelopen is, niet zomaar op één decennium rechtgetrokken worden. Dat in heel deze discussie te pas en onpas, enkele vooraanstaande figuren soms een populistisch betoog houden maakt de noodzakelijke transformatie van onze Kust er niet eenvoudiger op. Dat sommigen luidop dromen van een 65 kilometer lang duinengebied is evenmin realistisch. De oplossing die de noodzakelijke transformatie van de Belgische kust in goede banen zal leiden ligt dan ook in het midden. Los hiervan is zowat iedereen het erover eens dat strand, zee, natuur en duinen terug een belangrijkere rol moeten spelen. De sleutel om dit te verwezenlijken bestaat in het vinden van een goed evenwicht tussen de economische en ecologische belangen waarbij deze elkaar niet beconcurreren maar aanvullen en versterken. Geen ‘of’ verhaal dus, maar een ‘en’ verhaal met respect voor het verleden, het heden en de toekomst van de Kust.
DE KUST MOET IN DE TOEKOMST TERUG MEER VERGROENEN, DUS HOOGBOUW IS EIGENLIJK NOODZAKELIJK
Hoogbouw is en blijft in België de gemoederen beroeren, zeker aan de Kust. Soms wordt er ook een loopje genomen met de feiten wat in veel gevallen zorgt voor foute informatie en veronderstellingen, die op zijn beurt dan de frictie tussen voor- en tegenstanders nog verder vergroot. Dat hoogbouw aan de Kust een oplossing kan zijn voor heel wat uitdagingen is een stelling die nog niet iedereen aanvaardt. Dat bepaalde kustgemeenten zoals De Haan, met zijn authentieke architectuur, geen hoge woontorens wenst is uiteraard te begrijpen. Maar voor sommige andere badsteden kan hoogbouw wel degelijk een oplossing bieden om terug meer groen, duinen en open ruimte te creëren. Vanzelfsprekend kan dit niet zomaar ongebreideld en eender waar.
Het is echter wel zo dat vastgoed aan zee samen met de bouw en ontwikkeling hiervan, ook in de toekomst om reden van economie, toerisme, welvaart en tewerkstelling cruciaal zijn voor de Belgische kust. Dus de enige manier om op termijn hetzelfde aantal appartementen op een verstandigere manier te herontwikkelen is niet meer in de breedte, maar in de hoogte. Woontorens dus die met een beeldbepalende architectuur de dynamiek en het imago van de badstad tevens ten goede komen. De grootste beproeving bestaat erin de kwaliteit van deze nieuwe iconische woontorens meer dan ooit te bewaken en te zorgen dat de hernieuwde visie wel degelijk leidt tot meer open ruimte en groen, zodat we niet dezelfde fouten maken van de vorige eeuw. Gelukkig zijn er al enkele concrete stadsprojecten uitgevoerd, onder meer in Oostende, waar de zaken goed zijn aangepakt en hoogbouwtorens wel degelijk hebben gezorgd voor meer open ruimte met nieuwe groenzones en parken.